Friday, September 25, 2015

សម្តេចតេ​​ជោនាយក​រដ្ឋ​មន្រ្តី នឹងថ្លែង​​សុន្ទរកថា​គន្លឹះចំ​នួន​ពីរ​ នៅក្នុង​​កិច្ចប្រ​ជុំកំពូល​ របស់​អង្គការ ​សហ​ប្រ​ជា​ជាតិ

 ​
សម្តេចតេ​ជោ ហ៊ុន សែន នាយករ​ដ្ឋមន្រ្តី នឹងថ្លែង​សុន្ទរកថា​គន្លឹះចំនួន​ពីរ នៅក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​របស់អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ ស្តីពីរ​បៀបវារៈ នៃការ​អភិវឌ្ឍក្រោយ​ឆ្នាំ​២០១៥។​ ជាមួយ​គ្នានេះ ក្នុងឱកាសស្នាក់​នៅបូរីញូ​វយ៉ក សម្តេចតេ​ជោនាយករ​ដ្ឋមន្រ្តី នឹង​ទទួល​ជួបសម្ភាសន៍​ជាមួយ​ផលិតករ ខ្សែភាព​យន្ត នៃក្រុមហ៊ុន Ithaca Filmworks ហើយ​និង​ជួបសំណេះ​សំណាល ជា​មួយតំណាង​បងប្អូនជន​រួមជាតិ​ខ្មែរ ដែល​រស់នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ជាង​២០០នាក់ ។
តាម​ប្រភពព័ត៌មាន​ដែលបានផ្ដល់​ពីអ្នកយកពត៌មាន​ពិសេស របស់​អគ្គនាយក​ដ្ឋាន​ទូរទស្ស​ន៍ជាតិ​កម្ពុជា បាន​ឱ្យដឹង​ថា សម្តេចអគ្គ​មហាសេនាប​តីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី នៃ​ព្រះរាជាណាច​ក្រកម្ពុជា និងគណៈ​ប្រតិភូជាន់​ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បាន​អញ្ជើញ​ទៅដល់​អាកាសយាន​ដ្ឋានអន្តរជាតិ John F. Kennedy បូរីញូវ​យ៉ក សហរដ្ឋ​អាមេរិក ប្រកប​ដោយសុវត្តិ​ភាព កាលពីវេលា​ម៉ោង ២០និង៥៥នាទី ម៉ោងនៅទីក្រុង​ញូយ៉ក ថ្ងៃទី២៣កញ្ញា ត្រូវ​នឹង ម៉ោង ៧និង៥៥នាទី ព្រឹក​ថ្ងៃទី២៤កញ្ញា ម៉ោង​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា ។
សូមរម្លឹក​ថា សម្ដេចតេ​ជោនាយករដ្ឋ​មន្ត្រី និងគណៈប្រតិភូជាន់​ខ្ពស់កម្ពុ​ជា អញ្ជើ​ញទៅ​កាន់ បូរីញូវ​យ៉ក ដើម្បី​ចូលរួមកិច្ច​ប្រជុំកំពូល​របស់អង្គកា​រសហ​ប្រជាជាតិ ស្តីពី​របៀប​វារៈ​នៃការ​អភិវឌ្ឍ ក្រោយ​ឆ្នាំ​២០១៥ នៅទីស្នាក់ការធំ​របស់អង្គការសហ​ប្រជាជាតិ បូរីញូ​យ៉ក សហរដ្ឋអា​មេរិក ដែល​នឹងប្រារព្ធ​ធ្វើឡើង​នៅពីថ្ងៃ​ទី២៥ ដល់ថ្ងៃ​ទី២៧កញ្ញា។
វត្តមាន​នៃការអញ្ជើញដល់​របស់សម្តេចតេ​ជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី ត្រូវបាន​គារវកិច្ចស្វា​គមន៍ ពីសំ​ណាក់ ឥស្សរជនជាន់​ខ្ពស់ តំណាង​ឯកឧត្តមអគ្គលេខាធិកា​រអង្គការ សហប្រជា​ជាតិ, ឯក​ឧត្តម ទុយ រី ឯកអគ្គរាជទូត តំណាងអចិន្រៃ្តយ៍​ប្រចាំអង្គការ​សហប្រជា​ជាតិ ព្រម​ទាំង ឥស្សរជនអ្នកការ​ទូត របស់ព្រះរាជា​ណាចក្រម្ពុជា​ជាច្រើន​រូប ។
ដោយ​ឡែក វត្តមា​នរបស់​សម្តេចតេជោនាយករ​ដ្ឋមន្រ្តី អញ្ជើញ​ដល់សណ្ឋា​គារ ស្នាក់​អាស្រ័យ​របស់សម្តេច ក៏ត្រូវបាន គារវកិច្ច​ស្វាគមន៍យ៉ាង​ស្និទ្ធស្នាលរាក់​ទាក់ ពីសំ​ណាក់ ថ្នាក់ដឹក​នាំ និងមន្រ្តី​ស្ថានឯក​អគ្គរាជទូត​កម្ពុជាប្រចាំ​ទីក្រុងវ៉ាស៊ីន​តោន ព្រមទាំង​ពី​សំណា​ក់ ជនរួមជាតិ​កម្ពុជា ដែលរស់នៅ​តាមបណ្តា​រដ្ឋមួយចំនួន​នៃសហ​រដ្ឋអាមេរិក ។
នៅក្នុង​ឱកាស នៃការស្នាក់អាស្រ័យ​នៅបូរីញូយ៉ក សម្តេចតេ​ជោនាយករដ្ឋមន្រ្តី នឹង​ថ្លែង សុន្ទរកថាគន្លឹះ​ចំនួនពីរ នៅ​ក្នុងកិច្ចប្រជុំ​កំពូលរបស់​អង្គការសហ​ប្រជាជាតិ ស្តីពីរបៀប​វារៈ នៃការអភិវឌ្ឍ​ក្រោយឆ្នាំ​២០១៥ ជាមួយ​គ្នានេះ សម្តេច​តេជោនាយក​រដ្ឋមន្រ្តី នឹង​ជួប​សម្ភាសន៍ ជាមួយនឹង​អ្នកផលិតខ្សែ​ភាពយន្ត នៃក្រុម​ហ៊ុន Ithaca Film Works រួមទាំង​ការជួបសំណេះ​សំណាលជាមួយតំណាង​បងប្អូនជនរួមជាតិ​ខ្មែរ ដែលរស់​នៅសហរដ្ឋ​អាមេរិក ជាង២០០​នាក់ ផង​ដែរ ៕


បទ​ត្ថា​ធិប្បាយ ដោយ Allen Myers៖ លោក​​ស្រី​ រ៉ូ​ណា​ ស្មីត សូមកុំ​ធ្វើឲ្យ​មាន​កំហុស​ដូចលោក​​ស៊ូបេឌី

លោក​ស្រី​សាស្តា្រចារ្យ រ៉ូ​ណា​ ស្មីត​ (Rhona Smith) ដែលជាអ្នករាយការណ៍ពិសេសថ្មី​របស់អង្គការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​ (អ.ស.ប.) ស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា កំពុងបំពេញទស្សន​កិច្ចដំបូង​របស់​លោក​ស្រីនៅរាជធានី​ភ្នំពេញក្នុង​តួ​នាទីនោះ (លោកស្រីបានមកកម្ពុជាពីមុន​ក្នុងនាម​ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​ដែលបំពេញទស្សន​កិច្ចនៅ​សកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្រ្ត)។
យោងតាមអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងជំនួបរបស់លោកស្រីជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លោក​ស្រី​ រ៉ូ​ណា​ ស្មីត​  បាននិយាយថា «លោកស្រីនឹងធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិ​បាល ដើម្បី​ លើក​កំពស់ការការពារសិទ្ធិមនុស្ស ដោយមិនរំលោភលើអធិបតេយ្យ និងបូរណភាព» របស់​កម្ពុជា​។
ខ្ញុំមិនបានដឹងអ្វីអំពីលោក​ស្រី​ រ៉ូ​ណា​ ស្មីត ថា​ជា​នរណា  ហើយក៏មិនអាច ​ធ្វើការព្យាករណ៍​ណា​មួយ ថា​តើ​លោកស្រីនឹង​បំពេញតួនាទីរបស់លោកស្រីបែប​ណា។ ប៉ុន្តែបើលោកស្រី​​ធ្វើអ្វី​តាម​ពាក្យ​សំដីដូច​ដែល​បានដកស្រង់មែននោះ លោកស្រីនឹងក្លាយជា​អ្នកកែលំអដ៏ចំណាន​ចំពោះ​អ្នក​មុន​ គឺ សាស្តា្រចារ្យ សូរិយា ស៊ូបេឌី។
ខ្ញុំជឿជាក់ថា លោក ស៊ូបេឌី មិនដែលបាននិយាយជាសាធារណៈថា ​លោកបានមើល​ឃើញ​តួនាទីរបស់លោកថាបានរំលោភលើអធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជាឡើយ។ ក៏ប៉ុន្តែ ការខ្វះ​នូវ​ការ​ព្រមានបែបនោះ គឺ​មិនបានរឹតត្បិតអាកប្បកិរិយារបស់លោកឡើយ។
នៅក្នុងឆ្នាំ២០១២ មួយឆ្នាំមុនការបោះឆ្នោតសភាជាតិ លោក ស៊ូបេឌី បានចេញផ្សាយ «របាយការណ៍» មួយ ស្តីពីនិតិវិធីបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា​ ដែលអំពាវនាវឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរច្បាប់ និង​​​​​នីតិវិធីមួយចំនួន រួមមាន គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ការចុះឈ្មោះ​អ្នកបោះ​ឆ្នោត ការគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធសារព័ត៌មាន និងរចនាសម្ព័ន្ធតុលាការ (លោកចង់ឲ្យមានការ​បង្កើត​តុលាការ​ពិសេសសំរាប់ការបោះឆ្នោត)។
សំណាងល្អ បក្សប្រឆាំង គឺ​បក្សសមរង្ស៊ី និងបក្ស​សិទ្ធិមនុស្សបានប្រើប្រាស់ចំ​ណុច​ទាំង​​នោះរួច​ទៅ​ហើយ នៅក្នុងយុទ្ធនាការរបស់ខ្លួនដើម្បីបង្ខូចការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣ មុន​របាយ​ការណ៍របស់លោក ស៊ូបេឌី ចេញ​ផ្សាយ​។ បន្ទាប់​មក​ក៏ត្រូវ​បានគេបំភ្លេចចោល ព្រោះ​អនុសាសន៍​ភាគ​ច្រើននៅក្នុងរបាយការណ៍នោះ គឺមិនមានលក្ខណៈ​ចាំបាច់ ធ្វើឲ្យខូច​ប្រយោជន៍ និង​មាន​​លក្ខ​ណៈ​​ផ្ទុយគ្នា។ (សូមពិនិត្យមើលអត្ថបទរិៈគន់របស់ខ្ញុំ នៅ​ពេលនោះ  តាមគេហទំព័រ ៖ https://letters2pppapers.wordpress.com/archives/2012-2/subedis-proposals-wont-improve-cambodian-elections/ )
ថ្មីៗនេះដែរ នៅក្នុងខែវិច្ឆិកា លោក ស៊ូបេឌី បានចេញផ្សាយសេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មានមួយ​ស្តីពី «ឯករាជ្យរបស់តុលាការ» ដែលត្រូវបានគេ​ទាយ​ថា​នឹង​ត្រូវ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឡើងវិញ​ដោយ​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី និងតាម​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយស្រដៀងៗ​គ្នា។  ពេលពិនិត្យឲ្យហ្មត់ចត់ទៅ ចំណុច​នេះ​បានបង្ហាញ​ថា លោក ​ស៊ូ បេឌី គ្រាន់តែនិយាយឡើងវិញ តែ​បែប​ពាក្យ​ពេចន៍ពិរោះ ក្នុងគោល​បំណងថា ​​ តុលាការកម្ពុជា​ធ្វើសំរេចអ្វី គឺ​​​ទៅតាមផ្លូវដែលឲ្យ​ប្រជាជនចូលចិត្តគំនិតរបស់លោក ស៊ូបេឌី តែ​ប៉ុណ្ណោះ។ (សូមមើល​ការអត្ថាធិប្បាយរបស់ខ្ញុំ​ក្នុងគេហទំព័រៈ https://​letters​2​pppapers.​​wordpress.com/​​archives/2014-2/another-illogical-cure-from-surya-subedi/.)។
ទំ​រង់​ការ​របស់លោក លោក​​ ស៊ូបេឌី គឺគ្រាន់តែជា​ភាសា​គ្មានតម្លៃ («ស្ថាប័នប្រជាធិបតេ​យ្យ» ត្រូវ​តែ «មានប្រសិទ្ធិភាព») ប៉ុ​ណ្ណោះ ដោយមិនបានផ្តល់គំនិតអ្វីច្រើនចំពោះ​ទស្សនទាំង​នោះ ថា​តើ​មានន័យដូចម្តេចសំរាប់កម្ពុជា។ ចំណុចនេះបានធ្លាក់ចូលក្នុងដៃរបស់​អ្នកនយោ​បាយបក្ស​ប្រឆាំង និងក្រុម​អង្គការ NGOs ដែលគ្រាំទ្រពួកគេ ដែលក្នុងនោះអង្គការជាច្រើនដែល​មាន​ជំនាញ​ក្នុងការប្រើ​ប្រាស់​វោហាសាស្រ្តប្រជាធិបតេយ្យ ទោះបីគ្មានការអនុវត្តជាក់ស្តែងក្តី គឺ​ដើម្បី​ដាក់​សម្ពាធ​លើរដ្ឋាភិ​បាល​។
គេសង្ឃឹមថា សាស្តា្រចារ្យ រ៉ូ​ណា​ ស្មីត​ នឹងបង្ហាញសមត្ថភាពលើស​ពី​នេះ​ ដើម្បី​ដោះ​ស្រាយ​​ការពិត ជាជាងផ្តោតលើវោហាសាស្រ្តគ្មានន័យ។
យោងតាមសេចក្តីរាយការណ៍របស់​សារព័ត៌មាន នៅក្នុងជំនួបនោះ លោក ហ៊ុន សែន បានស្នើលោកស្រី រ៉ូ​ណា​ ស្មីត​ ឲ្យ​ពិនិត្យមើលបញ្ហារើសអើងជាតិសាសន៍ ដែលសំដៅ​លើកា​រវាយ​ប្រហាររបស់បក្សសង្រ្គោះជាតិលើជនជាតិវៀតណាមដែលរស់នៅ​ក្នុងប្រទេស​កម្ពុជា​។
ក្រោយពីបក្សសង្រ្គោះជាតិ បានចាត់ទុកអរិភាពជាមួយ «យួន» ជាចំណុចយ៉ាង​សំខាន់ នៅ​ក្នុងយុទ្ធនារបស់ខ្លួនក្នុង​ការបោះឆ្នោតនៅ​ឆ្នាំ២០១៣ ក្រុមអ្នកគាំទ្របក្សសង្រ្គោះជាតិ បាន​ប្រើ​ហិង្សា​​លើ​រូប​កាយ ដើម្បីរារាំងអ្នកបោះឆ្នោត ដែលពួកគេចាត់ទុកថា «យួន» នៅថ្ងៃបោះឆ្នោត។ (សូម​មើលឧទាហរណ៍មួយចំនួននៅក្នុងគេហទំព័រៈhttps://letters2pppapers.wordpress.com/​archives/​2014-2/how-the-era-covers-for-violence-and-racism/
ប្រសិន​បើ​ លោក​​ ស៊ូបេឌី បាន​កត់សម្គាល់​ឃើញ​ឧប្បត្តិហេតុ​ទាំង​នោះ គាត់​នឹង​មិន​បាន​និយាយ​ច្រើន​​​​ទៅ​អ្វី​ដែល​ទាក់​ទង​នឹង​រឿង​នោះទេ។ ប៉ុន្តែនៅ​ខែមករា ឆ្នាំ២០១៤ រយៈ​ពេល៧ខែ​ក្រោយពី​​​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​រដ្ឋាភិបាល​បាន​តវ៉ាជាសាធារណៈ​ថា សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​របស់​លោក​​ ស៊ូ​បេឌី ​មិន​ដែល​បាន​រិះ​គន់​ការ​ប្រកាន់​ពូជ​សាសន៍​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំងនោះមក​ ហើយ​បន្ទាប់​ពីពួក​​បាតុករ​នៃ​បក្សសង្រ្គោះជាតិ បាន​​​លួច​ប្លន់​​ និង​​បំផ្លាញ​ហាង​ទំនិញ​ដែល​ពួកគេ​គិត​ថា​ជា​របស់​ «យួន« នោះ លោក​​ ស៊ូបេឌី បាន​ធ្វើ​សន្និសីទ​សារព័ត៌មានមួយ​​ ដែល​គាត់​បាន​លៃ​លក​និយាយ​ថាគាត់​មានការ ៖ «បារម្មណ៍​លើ​ការ​ប្រើ​ភាសា​ប្រឆាំង​វៀតណាម​ ដែលគេ​ចោទ​ថា​​​មាន​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ជា​សាធារណៈ​ ដោយ​បក្ស​ប្រឆាំង» (ភ្នំ​ពេញ​ប៉ុស្តិ៍​ ថ្ងៃទី ១៧ ខែ​មករា ឆ្នាំ ២០១៤​)។
          តើ​អ្នកទទួល​យល់បាន​​ទេ? មានការ​​ «ចោទ ថា​មាន​ការ​ប្រើ​ភាសាប្រឆាំងវៀតណាម​» ដោយ​មេដឹក​នាំបក្សសង្រ្គោះជាតិ។ ប្រហែលជា​ពួក​គេ​ មិន​បាន​  និយាយ​ថា ជន​ជាតិ​វៀតណាម​ជា​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​អ្វី​ៗ​ទាំង​អស់​ដែល​ខុស​ឆ្គង​នៅ​ក្នុ​ងប្រទេស​កម្ពុជា​ ឬ​ក៏​ថា​រាជ​រដ្ឋា​ភិ​បាល​ជា «អាយ៉ង​វៀតណាម​» --នេះ​គឺ​​ហាក់​បីដូចជា​​ថា ថវិកា​របស់​អង្គការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​ មិន​បាន​ពង្រីកវិសាលភាព​​​ផ្តល់​ឲ្យ​អ្នក​ស្រាវ​ជ្រាវ​​ដើម្បី​រក​ឲ្យ​ឃើញ​ថា តើ​ បក្ស​សង្រ្គោះ​ជាតិ ពិត​ជា​ បាន​និយាយ​រឿង​នោះដែរឬទេ?​
          នៅ​ក្នុង​សន្និសីទ​ដដែល​នោះលោក​ ស៊ូបេឌី​ ​បាន​បន្តពន្យល់​ថា មេដឹក​នាំ​បក្ស​សង្រ្គោះ​ជាតិ បាន​ធានា​ដល់​រូប​គាត់​ថា ពួក​គេ​នឹង​​ធ្វើ​ការ​​តាម​លំ​អាន​ «ភាព​អត់​ឱន​ និង​ភាព​សុខដុម​ពូជ​សាសន៍ (tolerance and racial harmony)» --ពុំ​មែនប្រើ​ពាក្យ ចោទ ពីភាព ​អត់​ឱន​ និង​ភាព​សុខដុម​ពូជ​សាសន៍ ​នោះទេ។ ហើយ ៖ «ទោះបីជា​វិធានការអ្វី​ណា​ក៏​ដោយ​ដែល​អ្នក​ដ៏​ទៃ​​ទៀត​សន្និដ្ឋាន​ពី​ សេចក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​របស់មេខ្លួន​​ ​គឺ​មិន​មែន​ជា​ចេតនា​របស់​[មេដឹកនាំ​បក្ស​សង្រ្គោះ​ជាតិ] ជា​មេ​​ពួកខ្លួន ក៏​ពួ​ក​ខ្លួន​ត្រូវ​តែ​តែ​បន្ត​ធ្វើ​នួវ​អ្វី​ៗ​ដែល​ពួក​ខ្លួន​បាន​ធ្វើ​។ គឺ​​ពិត​ជាមិន​មែន​​អញ្ចឹង​ទេ៖​ពោលគឺ​នៅពេល​​មេដឹកនាំ​បក្សសង្រ្គោះជាតិនិយាយថា ហ្វូង​​​ជន​ជាតិ​វៀតណាម​កំពុង​ត្រូវ​បាន​គេ​ដឹក​ជញ្ជូន​ទៅ​កាន់​កម្ពុជា ​ដើម្បី​បោះ​ឆ្នោត​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ និង​ថាអ្នក​គាំទ្រ​បក្សសង្រ្គោះជាតិត្រូវ​​តែ​ស្ថិត​នៅ​​ស្ថានីយ៍​បោះ​ឆ្នោត​ពេញ​មួយ​ថ្ងៃ​បន្ទាប់ពីពួក​ខ្លួន​បាន​បោះឆ្នោត​រួច​​ មេដឹកនាំ​បក្ស​សង្រ្គោះ​ជាតិ​មិន​មាន​ចេតនា​ឲ្យ​ពួក​អ្នក​គាំទ្រ​ទាំង​នោះ​​មិន​ត្រូវ​ធ្វើ​ អ្វីៗ​​នោះទេ។ គឺ​​ពិតជា​មិន​​​មែន​អី​ចឹង​ទេ។
ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នេះ​សំខាន់ណាស់។ ហេតុអ្វី? គឺ​ដោយ​សារតែ​ការ​ប្រកាន់​ពូជសាសន៍ ប្រ​សិន​បើគ្មាន​ការទប់​ទល់​នឹង​ពួក​ជន​អាក្រក់​ វា​មិន​ទៅ​ណា​ឆ្ងាយ​ទេ វាកាន់​​តែ​ករ​​ឡើង​ដូច​ជា​ការ​ករ​ខ្ទុះ។ នៅ​សតវត្សរ៍ទី១៧ ពួក​អឺរ៉ុប​​គិតថា គេ​​អាច​ទទួល​យក​បាន ​ក្នុង​ការ​យក​ពួក​អាហ្វ្រិក​ធ្វើ​ជា​ទាសករ​​ បាន​ជម្រុញ​​​ឲ្យ​មាន​សោកនាដ​កម្ម​ ដែលនេះ​​បាន​កើត​មាន​នៅ​អាមេរិក ​និងបច្ចុប្បន្ន​​នៅ​កន្លែង​ផ្សេង​ៗ​ទៀត។​ នៅ​ទសវត្សរ៍១៩២០ ពួក​អាឡឺម៉ង់ ​​ បាន​និយាយដូចជាពាក្យ​ថា​ «ហ៊ីត្លែរ Hitler មិន​ត្រូវ​​និយាយ​ពន្លើស​ ប៉ុន្តែ​ការ​រិះគន់​​របស់​គាត់​លើ​ពួកជីហ្វ​ (Jews) គឺ​វា​មាន​ចំ​ណុច​» បាន​បញ្ឆេះ​​ឲ្យ​ទៅ​ជា​ការ​សម្លាប់​រង្គាល។​
          កំ​ណត់​ហេតុ​បាន​បង្ហាញ​ថា លោក​​ ស៊ូបេឌី បាន​ខិត​ខំ​​បញ្ចៀស​ការ​ប្រឈម​មុខ ឬ​ក៏​ទទួល​ស្គាល់នូវ​អ្វី​ដែល​ហៅ​ថា​ ​​ការ​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ឲ្យ​ប្រឆាំងនឹង​​វៀតណាម​ដើម្បី​មូល​ហេតុនយោ​បាយ។
ប្រសិន ​បើ​ប្រជាជនសាមញ្ញ​ខ្មែរ​​ម្នាក់​ ឬក៏​អ្នក​ទេសចរម្នាក់​​ ចង់​គេច​វេះ​ ​រឿងដែល​​ថា​ ផល​ប៉ះពាល់​នោះ​គឺ​មិន​ធំធេង​ទេ ៖ ជា​ធម្មតា​ មាន​តែ​​មនុស្ស​មួយ​ចំ​នួន​ធំ​ ​ដែលកំ​ពុង ឬ​ក៏​មិនបាន​​ធ្វើ​អ្វី​មួយនោះ​  ​​ទើប​អាចកត់​សំ​គាល់​នូវ​ភាព​​ខុស​ប្លែក​បាន​។ ប៉ុន្តែអ្នក​រាយការណ៍ពិសេស អ.ស.ប.​​ ​គឺ​មាន​ឋាន:ដូចជា​ចៅ​ក្រមក្នុង​នាម​ឲ្យ «សហគមន៍​អន្តរជាតិ» ​ខាង​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ នៅ​កម្ពុជា។ ដូច្នេះ ពួក​គាត់​អាច​ជួយ​តម្រង់​ឥរិយាបទ​របស់​មនុស្សបាន​មួយ​​ចំនួនធំ​។
ប្រសិន ​បើ​អាជ្ញាធរ​​នោះ​នោះ​ លះបង់​ពេល​វេលា និង​កិច្ច​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែង​​​​ ព្យា​យាម​រៀប​ចំ​ឡើង​វិញ​​នូវ​នីតិវិធី​​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយវិ​វាទ​​ក្នុង​ រឿង​បោះឆ្នោត​​ តែបែ​រ​ជា​​និយាយតិច​តួច​ ឬ​ក៏​មិន​​និយាយសោះ ​​នៅពេល​មនុស្សម្នា​​ត្រូវ​បាន​គេ​ទប់​ស្កាត់​មិន​ ឲ្យបាន​​បោះឆ្នោត ​​ដោយ​សារតែ​​គឹតថា​ពួក​គេ​ជា​ជន​ជាតិ​​ ​ នោះគឺ​បាន​ ប្រាប់​ប្រជាពល​រដ្ឋ​​ខ្មែរ​​ថា ការ​កែតម្រូវ​បច្ចេកទេស​​នៃ​នីតិវិធី​បោះ​ឆ្នោត​ ឬ​ តុលាការ គឺ​មាន​សារៈ​សំខាន់​ជា​ជាង​ការ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​លើ​ជន​ភាគ​តិច ​។​ នេះ​គឺ​ជា​​គំនិតភូត​ភរ​តែ​ម្តង។
          នោះហើយ​ជា​មូលហេតុ​ដែល​ខ្ញុំ​គិត​ថា តួនាទី​របស់លោក​​  ស៊ូបេឌី បាន​ធ្វើ​ឲ្យអន្ត​រាយ​ដល់​​​សិទ្ធិ​មនុស្ស​​នៅ​កម្ពុជា​ ជា​ជាង​ការ​ពន្លឿន​សិទ្ធិ​មនុស្ស។ យើ​ង​សូមនាំ​គ្នា​​សង្ឃឹម​ថា លោក​ស្រី​រ៉ូ​ណា​ ស្មីត នឹង​មិនដើរ​តាម​គន្លង​​កំហុសលោក​​ ស៊ូបេឌី នោះទេ៕
ដោយ Allen Myers
http://letters2pppapers.wordpress.com/

Commentary by Allen Myers, Rhona Smith, please don’t repeat Subedi’s mistakes

Professor Rhona Smith, the new United Nations special rapporteur on human rights in Cambodia, is on her first visit to Phnom Penh in that capacity (she has been here before as a visiting professor at Pannasastra University).

According to a government spokesperson, in her meeting with Prime Minister Hun Sen, Professor Smith said that “she will work with the government to promote the protection of human rights without violating the sovereignty and integrity” of Cambodia.

I know nothing about Professor Smith and so cannot make any predictions about how she will perform her role. But if she follows the words just quoted, she will be a vast improvement on her predecessor, Professor Surya Subedi.

I am confident that Subedi never said publicly that he saw his role as infringing on Cambodian sovereignty. However, that lack of warning didn’t restrain his behaviour.

In 2012, a year before the elections to the National Assembly, Subedi produced a “report” on Cambodian electoral procedures that called for changes to any number of laws and procedures, including those on the NEC, voter registration, media regulation and even judicial structures (he wanted the creation of a special electoral court).

Fortunately, after the opposition Sam Rainsy Party and Human Rights Party had used it in their campaign to discredit the 2013 elections before they occurred, Subedi’s report was soon forgotten, as it richly deserved: most of its recommendations were unnecessary, counterproductive and/or mutually contradictory. (For my critique at the time, see http://letters2pppapers.wordpress.com/archives/2012-2/subedis-proposals-wont-improve-cambodian-elections/.)

More recently, in November, Subedi issued a press release on “judicial independence” that was predictably recirculated by Radio Free Asia and similar outlets. On examination, this revealed that Subedi was simply repeating nice-sounding words in an effort to make Cambodian courts rule the way that people like Surya Subedi thought they should. (See my comments athttps://letters2pppapers.wordpress.com/archives/2014-2/another-illogical-cure-from-surya-subedi/.)

Subedi’s procedure was simply to mouth empty platitudes (“democratic institutions” should be “effective”) without giving much, or any, thought to what those concepts might mean in Cambodia, now. This played into the hands of opposition politicians and the NGOs who support them, many of which are experienced at using the rhetoric of democracy, if not the practice, to pressure the government.

One hopes that Professor Smith will show more ability to deal with reality rather than empty phrases.

According to press reports, in their meeting, Hun Sen suggested to Smith that she ought to look at the matter of racism – a reference to the Cambodian National Rescue Party’s attacks on ethnic Vietnamese living in Cambodia.

After the CNRP made hostility to “yuon” central in its 2013 election campaign, gangs of CNRP supporters used physical violence to block voters they considered “yuon” on election day (see some examples at https://letters2pppapers.wordpress.com/archives/2014-2/how-the-era-covers-for-violence-and-racism/).

If Subedi noticed those incidents, he didn’t say much if anything about them. However, in January 2014, seven months after a government spokesperson had publicly complained that Subedi’s statements never criticised opposition racism, and after CNRP demonstrators had looted and destroyed shops that they thought were owned by “yuon”, Subedi managed to tell a press conference that he was “alarmed by the anti-Vietnamese language allegedly used in public by the opposition” (Phnom Penh Post,January 17, 2014).

Did you get that? There was “ anti-Vietnamese language allegedly used” by the CNRP leaders. Maybe they hadn’t said that Vietnamese were responsible for nearly everything that’s wrong in Cambodia or that the government is a “Vietnamese puppet” – it seems the United Nations budget didn’t extend to having researchers find out whether CNRP had really said such things.

Then Subedi in the same press conference went on to explain that the CNRP leaders had assured him that they were working for “tolerance and racial harmony” – not alleged tolerance and harmony. And: “Whatever measures other people inferred from their statements, it was not their [CNRP leaders’] intention” that they should go and do the things they did. Of course not: when the CNRP leaders said that hordes of Vietnamese were being brought into the country to vote for the government and that CNRP supporters should remain at polling stations all day after they had voted, they didn’t intend that those supporters should actually do anything. Of course not.

This history is important. Why? Because racism, if it’s not challenged whenever it raises its ugly head, doesn’t go away; it grows and festers. Europeans who in the 17th century thought that it was acceptable to enslave Africans helped to create tragedies that are still being played out in the United States and many other places today. Germans who in the 1920s said things like “Hitler shouldn’t exaggerate, but his criticisms of the Jews have a point” contributed to the Holocaust.

The record shows that Surya Subedi did his best to avoid confronting, or even recognising, anti-Vietnamese racism being encouraged for political reasons.

If an ordinary Cambodian or a visitor avoids that, the impact is not very great: usually, only a large number of individuals doing or not doing something make a noticeable difference. But the UN special rapporteur has an aura of being the judge on behalf of the “international community” of the standing of human rights in Cambodia. He or she can therefore help to shape the behaviour of larger numbers.

If such an authority devotes his/her time and effort to trying to rearrange the procedures for settling electoral disputes but has little or nothing to say when people are prevented from voting because of their perceived ethnicity, that tells Cambodians that technical fixes of electoral or judicial procedures are more important than the treatment of minorities. That idea is a lie.

That is why I think that Surya Subedi’s role undermined human rights in Cambodia rather than advancing them. Let’s hope that Rhona Smith will not repeat Subedi’s mistakes.
By Allen Myers
http://letters2pppapers.wordpress.com/