ជារឿយៗ មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងតែងឆ្លៀតលើកយកព្រឹត្តិការណ៍នយោបាយដែលបានកើតឡើងពីប្រទេសផ្សេងៗ ទាំងនៅក្នុងពិភពលោក ក៏ដូចជាក្នុងតំបន់ និងប្រទេសជិតខាងមកប្រៀបធៀបស្ថានភាពនយោបាយនៅកម្ពុជា ដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយសម្រាប់គណបក្សខ្លួន។
កន្លងមកនៅពេលដែលមានចលនាបដិវត្តន៍ពណ៌ផ្ដួលរំលំនៅប្រទេសនានា មេដឹកបក្សប្រឆាំងតែងតែនិយាយថាចលនានេះជិតកើតឡើងនៅកម្ពុជាដែរហើយ និងបានដើរញុះញង់ប្រជាពលរដ្ឋ ឲ្យមានទឹកចិត្តពុះកញ្ជ្រោលចង់ធ្វើតាមប្រទេសទាំងនោះ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលចលនានៃការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ទាំងនោះនាំមកនូវអសន្តិសុខ និងសង្គ្រាមបង្ហូរឈាមគ្នា យើងមិនដែលឮមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា ចេញមុខបកស្រាយពីផលវិបាកនៃការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌នេះឡើយ។
ថ្មីៗនេះ ជុំវិញព្រឹត្តិការណ៍បោះឆ្នោតនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ក៏ត្រូវបានក្រុមមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា និងក្រុមអ្នកវិភាគដែលមាននិន្នាការប្រឆាំង លើកយកមកធ្វើជាប្រយោជន៍ដើម្បីវាយប្រហារបក្សកាន់អំណាច និងរាជរដ្ឋាភិបាល យ៉ាងងងើល ដោយធ្វើការប្រៀបធៀបថានឹងមានស្ថានភាពដូចគ្នាសម្រាប់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨។ រឿងនេះវាហាក់ដូចជាការស្រមើស្រម៉ៃ ដូចរឿងព្រេងនិទាន «ចៅចាក់ស្មុគ្រ» អញ្ចឹងដែរ។
និយាយពីថ្នាលនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យវិញ គឺប្រទេសកម្ពុជាបានចេញដំណើរមុនប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា តាំងពី២២ឆ្នាំមុនមកម្លេះ។ ស្ថានភាពប្រជាពលរដ្ឋចេញទៅបោះឆ្នោតភ្លូកទឹកភ្លូកដីនេះ គឺបានកើតមាននៅកម្ពុជារួចហើយ តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ រហូតដល់ឆ្នាំ២០១៣ កន្លងទៅនេះ ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋដែលចេញទៅបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា មិនមែនទៅគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងនោះទេ គឺពួកគាត់ក៏ទៅបោះឆ្នោតគាំទ្រគណបក្សដឹកនាំប្រទេសយ៉ាងលើសលប់ទៅវិញ ទើបរហូតមកដល់ពេលនេះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅតែជាគណបក្សឈានមុខសម្រាប់ដឹកនាំប្រទេស។
ដូច្នេះ ការលើកយកព្រឹត្តិការណ៍បោះឆ្នោតនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា មកប្រដូចការបោះ ឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨នៅកម្ពុជា គឺជារឿងខុសគ្នាស្រឡះ ខុសទាំងរបបនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គម ខុសទាំងសន្តិសុខផ្ទៃក្នុងប្រទេស ខុសទាំងភាពលំបាក និងភាពងាយស្រួល ដែលសូម្បីតែការបោះឆ្នោតក៏ខុសគ្នាដែរ គឺប្រទេសកម្ពុជាបានបោះឆ្នោតជាសកលចំនួន៥ដងរួចមកហើយ រីឯប្រទេស មីយ៉ាន់ម៉ា វិញមានការខកខានការបោះឆ្នោតរយៈពេល២៥ ឆ្នាំឯណោះ។ ដូចនេះ ប្រជាពលរដ្ឋភូមា មិនទាន់បានស្គាល់ពីរស់ជាតិល្វីង ជូរ ចត់ នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដូចកម្ពុជានោះទេ។
បើនិយាយអំពីចរិតលក្ខណៈរបស់មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនៅភូមា និងមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា គឺរឹតតែខុសគ្នាស្រឡះ។ លោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី គឺជាមេដឹកនាំដែលមានចរិតបង្រួបបង្រួមជាតិ មិនញុះញង់ ចងគំនុំ សងសឹក បើទោះបីជារបបយោធាភូមា បានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលោកស្រីអស់ជាច្រើនឆ្នាំក្តី។ គឺជាមេដឹកនាំធ្លាប់ទទួលបានពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព។ ចំណែកចរិតលក្ខណៈរបស់មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា គឺផ្ទុយស្រឡះពីលោកស្រី ។ លោក កឹម សុខា ធ្លាប់មានប្រវត្តិលួចអង្ករ និងមានប្រពន្ធច្រើន ជាពិសេសគឺចរិតភូតកុហក់ បោកប្រាស់ សន្យាខ្យល់រាប់មិនអស់ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ។ រីឯលោក សម រង្ស៊ី ធ្លាប់មានប្រវត្តិឪពុកជាជនក្បត់ជាតិកាលពីសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយម ដូច្នេះហើយទើបមានគំនុំគ្រួសារជាមួយរាជវង្សរហូតមកដល់ពេលនេះ និងមិនស្តាប់ព្រះរាជបន្ទូលណែនាំរបស់ព្រះមហាក្សត្រ។ បន្ថែមលើនេះទៀត នយោបាយរើសអើងជាតិសាសន៍ ចងគំនុំ ចោទប្រកាន់ត្រូវបានលោក សម រង្ស៊ី យកមកប្រើប្រាស់ជាប្រធានបទឃោសនាវាយប្រហារគណបក្សដឹកនាំប្រទេស ដើម្បីតែប្រយោជន៍គណបក្សនយោបាយខ្លួន ក្នុងគោលបំណងដណ្តើមអំណាចតែមួយគត់ គឺមិនដែលគិតគូរពីប្រយោជន៍ជាតិឡើយ។
ចំណុចដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់របស់លោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី គឺក្រោយពីមានការប្រកាសលទ្ធផលពីការកើនឡើងសម្លេងខ្ពស់របស់គណបក្សខ្លួនមក លោកស្រីបានប្រកាសឲ្យអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រកាន់នូវជំហរមានការអត់ឱន លើកលែង មិនសងសឹកចំពោះអ្នកចាញ់ ដែលនេះជាចរិតដ៏ថ្លៃថ្នូរក្នុងភាពជាមេដឹកនាំ។ ផ្ទុយទៅវិញ មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា មិនទាន់ទាំងមានការបោះឆ្នោតផង ក៏ហ៊ានប្រកាសថានឹងបង្កើតតុលាការកាត់ទោសប្រជាពលរដ្ឋដែលរកស៊ីមានបាន និងអ្នកវិនិយោគ ព្រមទាំងរឹបអូសដីពីអ្នកមានទៅឲ្យអ្នកក្រទៅហើយ ដែលបង្ហាញថាមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា នឹងប្រែក្លាយប្រទេសដែលកំពុងមានសន្តិភាព ឲ្យទៅជាប្រទេសមានសង្គ្រាមស៊ីវិលឡើងវិញ។ ម្យ៉ាងទៀតការបោះឆ្នោតជាតិ ឆ្នាំ២០១៨ មិនទាន់ខិតជិតមកដល់ផង បក្សប្រឆាំង បានដើរអំពាវនាវឲ្យបរទេស មកបង្ខំរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ ឲ្យរៀបចំការផ្ទេរអំណាចដល់ក្រុមខ្លួនទៅហើយ នៅពេលដែលលទ្ធផលឆ្នោត ឬការសម្រេចចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋយ៉ាងណានោះឡើយ។ សកម្មភាពរបស់បក្សប្រឆាំងបែបនេះ គឺជាការមើលងាយមើលថោក អធិបតេយ្យរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរជាង១៥ លាននាក់ទាំងស្រុង។
ដូច្នេះ ការវាយតម្លៃអំពីជោគជ័យនៃការបោះឆ្នោតរបស់បក្សប្រឆាំងនៅភូមា ថានឹងដូចការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៨ខាងមុខ របស់មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង និងក្រុមអ្នកវិភាគដែលជាបក្ខពួក គឺមិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងគ្នាបន្តិចណាសោះ ពីព្រោះស្ថានភាពបែបនេះបានកន្លងផុតសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជារួចទៅហើយ ហើយគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា គឺបានទទួលបរាជ័យជាបន្តបន្ទាប់រួចហើយដែរ បើទោះបីជាមានការរួបរួមគ្នា រវាងគណបក្សសមរង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស រួចហើយក្តី។ ដូច្នេះ ទាំងលោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា បានត្រឹមតែដេកស្រមើស្រម៉ៃនូវក្តីសង្ឃឹមរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ នៅពេលដែល «ត្រីកំពុងនៅក្នុងបឹងនៅឡើយ បែរជាបក្សប្រឆាំង នាំគ្នាគិតពីរឿង អាំង ឆា ស្ងោរ របៀបចៅចាក់ស្មុគ្រ» បែបនេះ៕
