ឯក ឧត្តម បណ្ឌិត សភា ចារ្យ សុខ អាន ឧប នាយក រដ្ឋ មន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រី ទទួល
បន្ទុក ទីស្តី ការ គណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានគាំទ្រនិងវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះ គំនិតផ្ដួចផ្ដើម
«ខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ វិថីមួយ (One Belt, One Road)» របស់ ឯក ឧត្តម ស៊ី ជិនភីងប្រធា នាធិប តីនៃ សាធារណៈ រដ្ឋប្រជា មានិត
ចិនថា មានតួនាទីយ៉ាង សំខាន់ ណាស់ ដើម្បី ជួយ ធ្វើឲ្យ មាន សុខ មាល ដល់ សេដ្ឋ
កិច្ចពិភព លោក តាម រយៈ នយោ បាយ នៃ ការ តភ្ជាប់ នេះ។
ក្នុង ឱកាស អញ្ជើញ ជា អធិបតី
ក្នុងពិធីបើកកិច្ចសន្ទនាស្ដីពី «កិច្ចសហប្រតិបត្តិការចិន-កម្ពុជា៖
កាលានុវត្តភាព និងបញ្ហាប្រឈម» កាលពីរ សៀលថ្ងៃទី២៦ ខែមិថុនា
ឆ្នាំ២០១៥ នៅនៅសណ្ឋាគារ អាំង ទែរ កុង ទីណង់ តាល់ រាជធានី ភ្នំពេញ ឧត្តមបណ្ឌិត សភា
ចារ្យ សុខ អាន បាន មាន ប្រសាសន៍ ថា៖គំនិត ផ្ដួច ផ្ដើម «ខ្សែក្រវ៉ាត់
និងវិថី» ផ្ដល់ ផល ប្រយោជន៍ ដល់ពិភព លោក
មិនត្រឹមតែរួមចំណែក ដល់ សន្តិភាព សន្ដិសុខ ពិភព លោក និងកិច្ច សហ ប្រតិ បត្តិការ
ជិត ស្និទ តាម រយៈទំនាក់ ទំនងទៅវិញទៅមកប្រជាជន និង ប្រជា ជនប៉ុណ្ណោះ ទេ
ប៉ុន្តែថែមទាំងរួមចំណែកដល់ការ អភិវឌ្ឍ ហេដ្ឋា រចនា សម្ព័ន្ធថ្មីៗ ទៀត ដល់
វិស័យ ពាណិជ្ជ កម្មនិង វិនិយោគ។
ឧត្តម បណ្ឌិត សភាចារ្យ សុខ អានបាន មាន ប្រសាសន៍ ឲ្យដឹង ថា
ដើម្បីគាំទ្រដល់ការ កសាង ដោយ ជោគជ័យនូវគំនិត ផ្ដួចផ្ដើម «ខ្សែក្រវ៉ាត់
និងវិថី» មូលនិធិវិថីសូត្រ និងធនាគារវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាស៊ី
ដែលកម្ពុជាជាសមាជិកស្ថាបនិកដែរនោះ
ត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីសម្រេចនូវគម្រោងនេះ សំដៅធានានូវការអភិវឌ្ឍ
និងវិបុលភាពទាំងអស់គ្នា សម្រាប់បណ្តាប្រទេសតាមបណ្ដោយខ្សែក្រវ៉ាត់ និងវិថី
នេះ។
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យសុខអានក៏បានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់បន្ថែមអំពីតួនាទីចិននិងកម្ពុជាលើឆាកអន្តរជាតិថា៖ប្រទេសកម្ពុជា
និងចិន ក៏ជាដៃគូ
នៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការថ្នាក់តំបន់និងអន្តរជាតិផងដែរ
តាមរយៈយន្តការនានា ដូចជា «អាស៊ានបូកចិន ជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បូង»
«កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ីបូព៌ា» «វេទិកាតំបន់អាស៊ាន»
«កិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាស៊ាន» និង «កម្មវិធីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចក្នុងមហាអនុតំបន់មេគង្គ»។ កម្ពុជា និងចិន
សហការគ្នាយ៉ាងជិតស្និទក្នុងការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងនានាដែលមេដឹកនាំប្រទេសចិននិងអាស៊ានសម្រេចបានក្នុងការពង្រឹងនិងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យនយោបាយ
សន្តិសុខ សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម
ការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងដែនសមុទ្រសង្គមវប្បធម៌និងវិស័យផ្សេងៗទៀតនិងក្នុងការលើកកម្ពស់ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រចិន-អាស៊ាន
ឱ្យដល់កម្រិតខ្ពស់ជាងមុន ដែលនឹងចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ដល់សន្តិភាព
ស្ថិរភាព និងវិបុលភាព ក្នុងតំបន់។ក្នុងឋានៈជារដ្ឋសមាជិកអាស៊ាន
ប្រទេសកម្ពុជាគាំទ្រពេញទំហឹងចំពោះកិច្ចខិតខំរួមគ្នារបស់ចិន និងអាស៊ាន
ដើម្បីបន្តការអនុវត្តឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនូវសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ DoC
នៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
កម្ពុជាបានកត់សម្គាល់នូវដំណើរការចរចា ដើម្បីសម្រេចបាននូវក្រមប្រតិបត្តិ CoC
ក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង
សំដៅលើកកម្ពស់វិធានការកសាងជំនឿទុកចិត្ត ដើម្បីទប់ស្កាត់ការរីកសាយភាយនៃការប្រណាំងប្រជែងសព្វាវុធនៅក្នុងតំបន់
និងដើម្បីពង្រឹងសន្តិភាព សន្តិសុខ និងស្ថិរភាព ក្នុងតំបន់។
ដោយឡែកទាក់ទងនិងទំនាក់ទំនងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការណ៍រវាងប្រទេសទាំងពីរកម្ពុជាចិនឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ
សុខ អានបានរំលឹកឡើងថា៖ទំនាក់ទំនងការទូតនៃប្រទេសទាំង២
ត្រូវបានបង្កើតឡើងកាលពី
៥៧ឆ្នាំមុន។ចាប់តាំងពីពេលនោះមកទំនាក់ទំនងមិត្តភាពជាប្រពៃណីកម្ពុជា-ចិន
ដែលត្រូវបានផ្តួចផ្តើមបង្កើតឡើងនិងពូនជ្រំដោយលោកប្រធាន ម៉ៅ សេទុង
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ជូ អេនឡាយ និងថ្នាក់ដឹកនាំជំនាន់មុនៗរបស់ចិន
ព្រមទាំងព្រះករុណា ព្រះបាទសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ
ត្រូវបានពង្រឹងនិងពង្រីកជាលំដាប់។ នាពេលថ្មីៗនេះ ទំនាក់ទំនងមិត្តភាព
និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៃប្រទេសទាំង២ ត្រូវបានពង្រឹងនិងពង្រីកកាន់តែខ្លាំងក្លាបន្ថែមទៀត
ដោយថ្នាក់ដឹកនាំបច្ចុប្បន្នរបស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន
និងថ្នាក់ដឹកនាំនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជាពិសេសឯកឧត្តមប្រធានាធិបតី
ស៊ី ជិនភីងនិងសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន
នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
ទាំងនេះបានផ្តល់ជាមូលដ្ឋានយ៉ាងសំខាន់ដល់ការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់
នៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីនៅក្នុងវិស័យជាច្រើន ដូចជានយោបាយ សន្តិសុខ
សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌។ ទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន
បានវិវត្តយ៉ាងខ្លាំងចាប់តាំងពីកិច្ចសហប្រិតបត្តិការទ្វេភាគី
រហូតដល់ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ
ក្នុងឆ្នាំ២០១០។
ជាមួយនិងការវាយតម្លៃថាដោយសារកិច្ចសហប្រតិបត្តិការប្រកបដោយផ្លែផ្កា
និងមិត្តភាពយូរអង្វែងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចរវាងប្រទេសទាំង២
បានរីកចម្រើនឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អាន
បានមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា៖ក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ
ដោយមានជំនួយពីប្រទេសចិន
កម្ពុជាបានធ្វើការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួនបានជាច្រើន
ដូចជាផ្លូវថ្នល់ ស្ពាន សំណង់វារីអគ្គីសនី និងប្រព័ន្ធទូរគមនាគមន៍។
ការវិនិយោគដោយផ្ទាល់របស់ចិន ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
បានកើនឡើងជាលំដាប់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៤ ដោយឡើងរហូតដល់ជាង
១០ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងឆ្នាំ២០១៥ធ្វើឱ្យប្រទេសចិនក្លាយជាអ្នកវិនិយោគបរទេសដ៏ធំជាងគេបំផុតនៅប្រទេសកម្ពុជា។
កំណើននៃពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីកម្ពុជា-ចិន ខ្ពស់ជាងគេ
បើប្រៀបធៀបនឹងពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសចិននិងរដ្ឋសមាជិកអាស៊ានដទៃទៀត។
នៅអំឡុងឆ្នាំ២០០០-២០១៣ ពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងចិន បានកើនឡើង ពីត្រឹមតែ
១៣៧លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងឆ្នាំ២០០០ ដល់ ៣,៣ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងឆ្នាំ២០១៣។
លើសពីនេះទៀត ប្រទេសទាំង២ បានប្ដេជ្ញាបង្កើនពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគី ឱ្យកើនដល់
៥ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកត្រឹមឆ្នាំ២០១៧។
ចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការណ៍ក្នុងវិស័យវប្បធម៌ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យសុខអានបានមានប្រសាសាន៍ឲ្យដឹងថា៖
កិច្ចសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជា-ចិន
ត្រូវបានពង្រឹងបន្ថែមទៀតនាពេលថ្មីៗនេះ
ដោយប្រទេសចិនធ្វើជាសហប្រធាននៃគណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួលអន្តរជាតិសម្រាប់ប្រាសាទព្រះវិហារ
(ICC-Preah
Vihear) ហើយប្រទេសជាច្រើនទៀត រួមមានសហរដ្ឋអាមេរិក ជប៉ុន
កូរ៉េខាងត្បូង ប៊ែលហ្ស៊ីក និងបារាំង ចូលរួមជាសមាជិកស្ថាបនិក។
ដោយមានប្រទេសចិននិងឥណ្ឌា ធ្វើជាសហប្រធាន ICC-Preah Vihear នឹងទទួលបាននូវការគាំទ្រផ្នែកបច្ចេកទេសនិងហិរញ្ញវត្ថុកាន់តែច្រើនបន្ថែមទៀត
សម្រាប់ការអភិរក្ស ការជួសជុល និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព
នូវរមណីយដ្ឋានបេតិកភណ្ឌពិភពលោកជាទីសក្ការៈនេះ។
នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃ ICC-Angkor ប្រទេសចិនបានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការបង្កើតទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ជោគជ័យ
សម្រាប់រមណីយដ្ឋានបេតិកភណ្ឌពិភពលោកអង្គរ ដែលនៅទីនោះ
ក្រុមអ្នកជំនាញរបស់រដ្ឋាភិបាលចិន
បាននិងកំពុងអនុវត្តបានយ៉ាងល្អនូវគម្រោងជួសជុលអភិរក្សប្រាសាទចៅសាយទេវតា
និងប្រាសាទតាកែវ ជាមួយនឹងសហគមអន្តរជាតិ ជាពិសេស
អ្នកជំនាញកម្រិតអន្តរជាតិ។ រតនសម្បត្តិវប្បធម៌ដ៏វិសេសវិសាលទាំងនេះ
ផ្តល់ឱ្យកម្ពុជានូវឧត្តមភាពប្រៀបធៀប ក្នុងការអភិវឌ្ឍវិស័យទេសចរណ៍
ក៏ដូចជាចែករំលែកនូវបទពិសោធន៍ និងចំណេះដឹងវប្បធម៌ទៅវិញទៅមក។
កិច្ចសន្ទនាស្ដីពី «កិច្ចសហប្រតិបត្តិការចិនកម្ពុជា៖កាលានុវត្តភាពនិងបញ្ហាប្រឈម»ដែលសហការរៀបចំដោយសមាគមប្រជាជនចិន ដើម្បីសន្តិភាព
និងកាត់បន្ថយសព្វាវុធ ស្ថានទូត
ចិនប្រចាំនៅកម្ពុជា
និងវិទ្យាស្ថានបណ្ដុះបណ្ដាលនិងស្រាវជ្រាវដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាដោយមានវត្តមានចូលរួមពីឯកឧត្តមហាន
ឈីទើ ន (Han Qide)អនុប្រធានសភា ប្រឹក្សានយោបាយ
ប្រជាជនចិននិងជាប្រធានសមាគមប្រជាមានិតចិនដើម្បីសន្តិភាពនិងការកាត់បន្ថយសព្វាវុធ(CAPAPD) លោកជំទាវ ប៊ូ ជាំងគូ (BuJiangguo)ឯកអគ្គរដ្ឋទូតនៃសាធារណៈរដ្ឋប្រជាមានិតចិនប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានិងឯកឧត្តមលោកជំទាវជាភ្ញៀវជាសិក្ខាកាមនិងជាវាគ្មិនជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀត។
ជាមួយនិងការថ្លែងអំណរគុណដល់អ្នករៀបចំ
ឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ អានបានមានប្រសាសន៍វាយតម្លៃថា៖កិច្ច
សន្ទនានេះនឹងជួយជំរុញនូវការយោគយល់គ្នាកាន់តែប្រសើរបន្ថែមទៀត
ដើម្បីធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងមិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការប្រទេសទាំង២ត្រូវបានពង្រឹង
និងពង្រីកកាន់តែទូលំទូលាយ រឹងមាំ និងស៊ីជម្រៅឯកឧត្តមបណ្ឌិតសភាចារ្យ សុខ
អានបានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា៖ដើម្បីសម្រេចបានគោលដៅនេះ
ខ្ញុំសូមស្នើឱ្យស្ថាប័នស្រាវជ្រាវក្នុងតំបន់ ដែលមានអ្នកស្រាវជ្រាវ
និងបញ្ញវន្តមកពីតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងប្រទេសចិន
ធ្វើការរួមគ្នាឱ្យបានជិតស្និទជាងមុន
ដោយមានការចូលរួមពីអង្គការសង្គមស៊ីវិល
ដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងទៅវិញទៅមកកាន់តែស៊ីជម្រៅសំដៅបង្កើតមិត្តភាពនិងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយូរអង្វែងក្នុងវិស័យនានាបន្ថែមទៀត
សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍនិងវិបុលភាពជាមួយគ្នា។
គួរគប្បីពង្រឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនានា
ដើម្បីសម្របសម្រួលឱ្យមានតួនាទីកាន់តែសំខាន់សម្រាប់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលផងដែរ
សំដៅលើកកម្ពស់ ការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងប្រជាជននិងប្រជាជន មិត្តភាព
និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ។ លើសពីនេះទៀត
ខ្ញុំក៏សូមស្នើឱ្យពិនិត្យមើលលទ្ធភាព
ក្នុងការបង្កើតបណ្ដាញអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលចិន-អាស៊ីអាគ្នេយ៍
សម្រាប់ការផ្លាស់ប្ដូរយោបល់ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ការចែករំលែកព័ត៌មាន និងកិច្ចសម្របសម្រួលឱ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព។
