ស្របពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋជាទូទៅមានការអបអរសាទរ និងគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងចំពោះការផ្តួចផ្តើមគំនិតប្រកបដោយភាពក្លាហាន និងការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុតរបស់ប្រមុខដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាល តាមរយៈការផ្ញើលិខិតស្នើសុំខ្ចីជាផ្លូវការនូវផែនទីពីអង្គការសហប្រជាជាតិ និងច្បាប់ចម្លងនៃផែនទីពីប្រទេសមហាអំណាចទាំងបី អមដោយអ្នកបច្ចេកទេសផែនទី ដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាត់ជាមួយនឹងផែនទីបោន ខ្នាត១/១០០.០០០ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាល បាន និងកំពុងប្រើប្រាស់ ក្នុងគោលបំណងបញ្ជាក់ អំពីភាពត្រឹមត្រូវពិតប្រាកដលើកិច្ចការកំណត់ព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាងបែរជាថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សនយោបាយប្រឆាំងយកផែនទីដែលខ្លួនបានទិញនៅតាមផ្សារមកបង្ហោះផ្សព្វផ្សាយ ហើយថ្មីៗនេះ អ្នកតំណាងរាស្ត្រមួយរូបរបស់គណ បក្សប្រឆាំង បានជំរុញឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលប្តឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) ដោយចោទថា មានការរំលោភទឹកដីពីប្រទេសជិតខាង។
តើសកម្មភាពរបស់ក្រុមប្រឆាំង ដែលបាននិងកំពុងធ្វើនេះ ជាឆន្ទៈស្នេហាជាតិពិតប្រាកដ ឬក៏ជាល្បែងនយោបាយដើម្បីបោកប្រាស់ និងធ្វើប្រជាភិថុត?
វាមិនមែនជាការពិបាកយល់ពេកនោះទេ ក្នុងការឆ្លើយតបនឹងសំនួរបែបនេះ គឺប្រជាពលរដ្ឋអាចចាប់ផ្តើមពិចារណា ស្វែងយល់ អំពីទង្វើមួយចំនួនដែលបង្កប់ដោយការញុះញង់ ដុតកំហឹងពូជសាសន៍ បង្កើតស្មារតីជាតិនិយមជ្រុល ក្រោមហេតុផលកេងចំណេញខាងនយោបាយ គឺពួកគេពុំបានគិតគូរទាល់តែសោះ អំពីផលវិបាក និងគ្រោះមហន្តរាយដ៏ធំធេងដល់ជាតិកម្ពុជាទាំងមូលដែលអាចនឹងកើតចេញពីទង្វើគ្មានការទទួលខុសត្រូវទាំងនោះ។
ពិតណាស់ថា អធិបតេយ្យភាពជាតិ មិនមែនមានតម្លៃត្រឹមតែ១៦៨ដុល្លារ ដូចបុគ្គលអ្នកនយោបាយរូបនោះ ដែលខ្លួនគេបានយកផែនទីទិញពីផ្សារមកបំពុលសាធារណមតិនោះទេ ហើយប្រជាពលរដ្ឋក៏អាចនឹងនៅចងចាំបានដែរថា ក្នុងអំឡុងពេលដែលកម្ពុជាកំពុងមានបញ្ហានៅព្រំដែនខាងលិច និងត្រូវការប្រមូលកម្លាំងសរុប មធ្យោបាយសរុប ជាស្មារតីសាមគ្គីជាតិតែមួយក្នុងការការពារបូរណភាពទឹកដី បែរជាបុគ្គលអ្នកដឹកនាំនយោបាយប្រជាភិថុតរូបនោះ សុខចិត្តហែកកម្លាំងឯកភាពផ្ទៃក្នុងជាតិ ដើម្បីគ្រាន់តែបំរើនូវមហិច្ឆតានយោបាយ និងការកេងចំណេញប្រជាប្រិយភាពរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។
ដើម្បីសម្រេចនូវគោលបំណងរបស់ខ្លួន បុគ្គលរូបនេះ បានលើកឡើងដោយគ្មានសតិសម្បជញ្ញៈ និងពុំបានបង្ហាញនូវភាពស្មោះត្រង់ចំពោះជាតិទាល់តែសោះ ដោយបាននិយាយថា « បើរដ្ឋាភិបាលគិតព្រំដែនខាងលិច សូមកុំភ្លេចខាងកើត» និងថែមទាំងបានយកផែនទី Google ដែលជាផែនទីមិនផ្លូវការ មកធ្វើជាអំណះអំណាងបញ្ជាក់អំពីអធិបតេយ្យជាតិរបស់កម្ពុជា ក្រោមលេសថា ខ្លួនគឺជាអ្នកសេ្នហាជាតិ ទឹកដី។
ការលើកឡើងដូច្នេះ គឺគ្មានអ្វីក្រៅពីដើម្បីទាញបង្វែរការចាប់អារម្មណ៍ពីបញ្ហាដែលកំពុងប្រឈមមុខយ៉ាងក្តៅគគុកនៅព្រំដែនខាងលិចនៅពេលនោះ មកបំរើកលល្បិចនយោបាយញុះញង់ចង់ឲ្យមានជម្លោះ អារិភាពជាមួយព្រំដែនខាងកើតថែមទៀតនោះឡើយ។
ដោយសារជាតិជាបុគ្គលបំរើនយោបាយប្រឆាំងផ្កាប់មុខដូចគ្នា ថ្មីៗនេះ តំណាងរាស្ត្រមួយរូបរបស់គណបក្សប្រឆាំង បានជំរុញឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលប្តឹងប្រទេសវៀតណាមទៅកាន់តុលាការ ICJ។
តើក្រុមគណបក្សប្រឆាំងបានយល់ដឹងពីគោលការណ៍ច្បាប់អន្តរជាតិពាក់ព័ន្ធនឹងតុលាការ ICJ ដែរឬទេ? អ្វីទៅដែលហៅថា ICJ? ហើយតំណាងរាស្ត្ររូបនោះ មានបានយល់ដឹង ពីលក្ខន្ដិកៈ និងយុត្តាធិការរបស់ICJដែរឬទេ ? ការដោះស្រាយជម្លោះអំពីអធិបតេយ្យជាតិជាមួយប្រទេសវៀតណាមនៅក្នុងខណៈនេះ បើកម្ពុជាប្តឹងទៅ ICJ តើចំណេញ ឬក៏ខាត?
ផ្អែកលើគោលការណ៍ច្បាប់ យើងយល់ឃើញថា តំណាងរាស្រ្ដរូបនេះពិតជាខ្វះខាតខ្លាំងបំផុតនូវការស្រាវជ្រាវរបស់ខ្លួនក្នុងឋានៈជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រ គឺមិនមានការយល់ដឹងអំពីច្បាប់ និងគ្មានបទពិសោធន៍ទាល់តែសោះ ដែលយើងសូមណែនំា ដូចតទៅ៖ «យ៉ាងហោចណាស់ ត្រូវទៅសិក្សាមាត្រា៣៦ កថាខណ្ឌ២ នៃលក្ខន្ដិកៈ ICJ ដែលចែងពី សេចក្ដីប្រកាស ទទួលស្គាល់ជាកំហិត នូវយុត្តាធិការរបស់តុលាការ -Declaration recognizing the Jurisdiction of the Court as Compulsory» ដែលមកដល់បច្ចុប្បន្ន មានប្រទេសតែ៧៧ប៉ុណ្ណោះនៅលើពិភពលោក ដែលបានធ្វើសេចក្ដីប្រកាសជាផ្លូវការ ហើយបានដាក់ជូនទៅអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងនោះ កម្ពុជាបានធ្វើសេចក្ដីប្រកាសនៅថ្ងៃទី១៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៥៧ រីឯប្រទេសវៀតណាមមិនបានធ្វើសេចក្ដីប្រកាសទទួលស្គាល់យុត្តាធិការនៃតុលាការនេះទេ»។ ក្រៅពីនេះ កត្តាដ៏សំខាន់បំផុតដែលត្រូវសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានស៊ីជម្រៅផងដែរនោះ គឺពាក់ព័ន្ធនឹងបរិការភូមិសាស្ត្រនយោបាយជាយុទ្ធសាស្ត្រដែលកំពុងតែមានការប្រកួតប្រជែងគ្នាយ៉ាងស្រួចស្រាវ រវាងប្រទេសមហាអំណាចនៅតំបន់អាស៊ី ហើយប្រទេសមហាអំណាចមួយចំនួននោះ ដែលជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ដូចជា សហរដ្ឋអាមេរិក បារំាង ចិន និង រុស្ស៊ី ក៏មិនបានធ្វើសេចក្ដីប្រកាសទទួលស្គាល់យុត្តាធិការ ICJ នេះដែរ ។
ការទាមទារណាមួយឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលប្តឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិ គឺគប្បីអ្នកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំង បង្ហាញនូវអង្គហេតុ និងអង្គច្បាប់នានាទាក់ទងនឹងបណ្តឹងនេះឲ្យបានច្បាស់លាស់ជាមុនសិន និងត្រូវផ្តល់ឯកសារពាក់ព័ន្ធ រឺសារណាផ្លូវការ ដោយសិក្សាផ្លូវច្បាប់លើគ្រប់ទិដ្ឋភាពទាំងអស់ ដែលវាជារឿងរបស់អ្នកតំណាងរាស្ត្ររូបនោះត្រូវធ្វើមុនគេបំផុត។ ក្នុងន័យថា « បើប្តឹងដើម្បីសម្លាប់ខ្លួនឯង ពុំគួរគប្បីប្តឹងឡើយ»។
ជាការពិត បញ្ហាជម្លោះព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាង រវាងព្រំដែនខាងលិច និងខាងកើត គឺមានលក្ខណៈផ្សេងពីគ្នា ។ ក្នុងបរិការនេះ តំណាងរាស្ត្ររូបនេះ គួរសិក្សាស្វែងយល់ថា តើហេតុអ្វីបានជាព្រះករុណា ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ មិនប្តឹងទៅតុលាការ ICJ កាលពីសម័យមុន ដែលមានការឈ្លានពានដោយការទម្លាក់គ្រាប់បែក ហើយបែរជាព្រះអង្គសម្រេចព្រះរាជហរទ័យត្រឹមតែប្តឹងទៅអង្គការសហប្រជាជាតិទៅវិញ?
ម៉្យាងវិញទៀត ក្នុងពេលដែលព្រះករុណាអតីតព្រះមហាវីរក្សត្រប្តឹងពីបញ្ហាព្រំដែនខាងលិច ក្នុងរឿងប្រាសាទព្រះវិហារទៅ ICJ ហេតុដូចម្តេចបានជាព្រះអង្គមិនព្រមប្តឹងរឿងព្រំដែនខាងកើតផងដែរ ?
ការដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន កិច្ចការពារអធិបតេយ្យជាតិ បូរណភាពទឹកដី និងការងារបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាង គឺជាការងារអទិភាពដ៏ចម្បងបំផុតរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលបាន និងកំពុងអនុវត្តក្នុងមនសិការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ និងដោយប្រយ័ត្នប្រយែងបំផុត ពីព្រោះ ព្រំដែនជាបញ្ហាអាយុជីវិតរបស់ជាតិ គឺមិនអាចបន្លំភ្នែកដូចក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំង ដែលបាននិងកំពុងអនុវត្តដូចពេលសព្វថ្ងៃនេះឡើយ។
ផ្ទុយទៅវិញ រាជរដ្ឋាភិបាល បាន និងបន្តដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនដោយសន្ដិវិធីជាមួយ ប្រទេសវៀតណាម តាមយន្ដការដែលមានស្រាប់ គឺ «គណៈកម្មការចំរុះកិច្ចការព្រំដែន» ដើម្បីបន្តដោះស្រាយបញ្ហាដែលនៅសេសសល់។
ដូច្នេះ ការយកផែនទីទិញតាមផ្សារមកបង្ហោះផ្សាយដោយមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង ក៏ដូចជាការចាប់បង្ខំជំរុញយ៉ាងគឃ្លើនរបស់តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំង ឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលប្តឹងទៅតុលាការ ICJ ដោយពុំបានសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយអំពី អង្គហេតុ អង្គច្បាប់ ប្រវត្តិសាស្ត្រ ក៏ដូចជាយុត្តាធិការរបស់ ICJ គឺបានបង្ហាញឲ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់ពីភាពល្ងង់ខ្លៅដ៏ខ្លាំងបំផុតអំពីច្បាប់អន្តរជាតិរបស់មន្ត្រីរូបនោះ ដែលចង់រុញរាជរដ្ឋាភិបាលទាំងមូលឲ្យទៅខុសដូចអ្វីដែលខ្លួនគិត គឺពួកគេចង់អុចអាលឲ្យមានកំហឹងពូជសាសន៍ បង្កការប្រទូសរ៉ាយជាមួយប្រទេសវៀតណាម ជំរុញឲ្យទៅប្តឹងប្រទេសមួយដែលគេមិនបានធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ទទួលស្គាល់យុត្តាធិការរបស់ ICJ។ តើការធ្វើបែបនោះ សកលលោកដែលគេចេះដឹងអំពីច្បាប់អន្តរជាតិ គេនឹងរិះគន់ពេបជ្រាយមកលើរាជរដ្ឋាភិបាលយ៉ាងដូចម្តេចទៅ?
ការជំរុញឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលប្តឹងទៅ ICJ គឺសំដែងឲ្យឃើញថា បុគ្គលទាំងនោះពុំមានភាពហ្មត់ចត់ និងគ្មានស្មារតីទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ពិតប្រាកដចំពោះជោគវាសនារបស់ប្រទេសជាតិនោះទេ ហើយក៏កាន់តែបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ផងដែរអំពីការបន្តអនុវត្តនូវឧបាយកលទុច្ចរិត ភូតកុហក បោកប្រាស់ បំភាន់សាធារណមតិ ក្រោមហេតុផលប្រឆាំងដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយតែប៉ុណ្ណោះ ពោល គឺគ្មានអ្វីក្រៅពីបន្តធ្វើនយោបាយប្រជាភិថុត «ដុតឲ្យខ្លោច រោចឲ្យឆៅ» នោះឡើយ៕
រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥
អង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័ស នៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី