អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាសូមស្វាគមន៍នូវរាល់ការយកចិត្តទុកដាក់អំពីបញ្ហាបរិយាកាសដូចដែល លោកស្រី Denise Hruby បានសរសេរអត្ថបទមួយមានចំណងជើងថា ”In Cambodia, toxic air threatens timeless ruins” ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ លើទំព័រកាសែត Cambodia Daily ។ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា សូមបង្ហាញនូវចំណុចមួយចំនួនពាក់ព័ន្ធនឹងប្រវត្តិ និង ការពន្យល់អំពីការខិតខំប្រឹងប្រែង របស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាលើបញ្ហានេះ។
ប្រវត្តិ
នៅឆ្នាំ១៩៩២ អង្គរការយូណេស្កូ បានចុះបញ្ជីអង្គរជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដោយផ្អែកលើលក្ខខណ្ឌចំនួន ០៤ ផ្សេងគ្នា។ អង្គរមិនត្រឹមតែទទួលស្គាល់ជា “ស្នាដៃដ៏អស្ចារ្យ របស់មនុស្ស” ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែតម្លៃនៃទេសភាពវប្បធម៌ ការតាំងលំនៅស្ថានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ជុំវិញអង្គរតាំងពីបុរាណកាល និងការទំនាក់ទំនងរវាងមនុស្ស និងធម្មជាតិក៏ត្រូវបានទទួល ស្គាល់ផងដែរ។ ការអភិរក្សបាននូវតម្លៃទាំងនេះធ្វើឲ្យអង្គរកាន់តែលេចធ្លោ ហើយនេះគឺជា បេសកកម្មដ៏ចម្បងរបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា។ ជាពិសេសរយៈពេលប្រមាណ ២០ ឆ្នាំមកនេះ ដោយមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយ៉ាងជិតស្និតជាមួយសហគមន៍អន្តរជាតិ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានអនុវត្តគោលនយោបាយនិងវិធានការ ដើម្បីអោយការងារអភិរក្សរមណីយដ្ឋាន កាន់តែមាន ប្រសិទ្ធភាព។ ទោះបីជាការងារអភិរក្សបន្ទាន់ បានក្លាយជាការព្រួយបារម្ភដ៏ចម្បងនាពេលដំបូង ការកើនឡើងចំនួនភ្ញៀវទេសចរ ការគ្រប់គ្រងវិស័យទេសចរណ៍ និងការថែរក្សាបរិស្ថានក៏បាន ក្លាយជាការព្រួយបារម្ភដ៏ចម្បងនាពេលបច្ចុប្បន្ន ហើយការកើនឡើងចំនួនភ្ញៀវទេសចរ ការ គ្រប់គ្រងវិស័យទេសចរណ៍ និងការថែរក្សាបរិស្ថាន បាននិងកំពុងយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ ពីអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា។
ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន
ចំនួនភ្ញៀវទេសចរមកកាន់អង្គរមានការកើនឡើង ដែលក្នុងឆ្នាំ២០១៣ មានចំនួនប្រមាណ ៤លាននាក់។ ដូច្នេះហើយចំនួនយានយន្ត និងការធ្វើដំណើរទៅវិញទៅមកក៏បានកើនឡើង ដូចគ្នាដែរ ហើយយានយន្តភាគច្រើនជាយានយន្តចាស់ៗ បានបញេ្ចញផ្សែងពុលតាមរយៈ ចំហេះ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ កំណើនយានយន្តទាំងនេះក៏បានបង្កើនឲ្យមានការកកស្ទះ ហើយការកកស្ទះ នេះ មិនត្រឹមតែធ្វើឲ្យមានការធ្លាក់ចុះនៃគុណភាពទស្សនារបស់ភ្ញៀវប៉ុណ្ណោះទេ តែក៏អាចបញ្ចេញ នូវឧស្ម័នពុលជាច្រើនទៀតផងដែរ។
ហេតុផលផ្សេងទៀតដែលជម្រុញឲ្យមានការបំពុលបរិយាកាសដែលនោះ គឺសហគមន៍ ប្រជាពលរដ្ឋនៅតែបន្តទម្លាប់ដុតសម្រាម ដុតស្លឹកឈើ និងកំទេចកំទីមែកឈើ។ ម្យ៉ាងវិញ ទៀតដើម្បីការពារមនុស្សនិងសត្វពាហនៈ ប្រជាពលរដ្ឋធ្វើការដុតសម្រាម ដើម្បីដេញសត្វមូស ដែលសម្រាមទាំងនោះកាលពីមុនមានតែសារធាតុសរីរាង្គដូចជាស្លឹកឈើឬចំបើង ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅ វិញបច្ចុប្បន្ននេះសម្រាមរបស់ពួកគាត់ភាគច្រើនសម្បូរទៅដោយ ថង់ផ្លាស្ទិច ទុយោជ័រ ដែលមាន សារធាតុពុលនាំឲ្យគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាពមនុស្ស សត្វ និង បរិស្ថានផងដែរ។
ជារៀងរាល់ឆមាសអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា តែងតែជួបប្រជុំគណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួល អន្តរជាតិ ដើម្បីអភិរក្សនិងអភិវឌ្ឍន៍រមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្រ្តអង្គរ ហៅកាត់ថា “ICC”។ គណៈកម្មាធិការនេះបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលមានសមាសភាពមកពីប្រទេសផ្តល់ជំនួយ អ្នកជំនាញជាតិនិងអន្តរជាតិក្នុងផ្នែកអភិរក្សនិងអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព ហើយក៏បានធ្វើ ការងារជាមួយអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាច្រើនឆ្នាំមកហើយដែរ។ ក្នុងនោះលោកបណ្ឌិត Shinji Tsukawaki បានបញ្ជាក់ក្នុងអត្ថបទ ”In Cambodia, toxic air threatens timeless ruins” ក៏ជា អ្នកជំនាញមួយរូប ដែលធ្វើការក្នុងផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ប្របកដោយចីរភាពនៃ ICC ។
នេះគឺជាតឹកតាងបញ្ជាក់ថា បញ្ហាបំពុលបរិយាកាសមិនមែនជាបញ្ហាថ្មីៗនេះទេ។ ដើម្បី ដោះស្រាយបញ្ហាអាកាសធាតុកាលពីប្រមាណឆ្នាំមុន អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបានតម្លើងស្ថានីយ៍ អាកាសធាតុ ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងតែធ្វើការកត់ត្រាទុកនូវទិន្នន័យអាកាសធាតុដូចជា ល្បឿនខ្យល់ និងចំនួនទឹកភ្លៀង ។ល។
តើអ្វីជាការប៉ះពាល់?
ចំហេះមិនសព្វពីរថយន្ត (ប្រេងសាំង/ប្រេងម៉ាស៊ូត) បានបង្កើតនូវធាតុល្អិតៗ (អតិសុខុម ប្រាណ) ដែលធាតុល្អិតៗទាំងនេះធ្វើឲ្យទឹកភ្លៀងមានសារធាតុអាស៊ីតនឹងធ្វើឲ្យមានផលប៉ះពាល់ ដល់ប្រាង្គប្រាសាទ បរិស្ថានធម្មជាតិ និងមនុស្ស សត្វ។ វាបានបង្កការខូចខាតដល់សារធាតុ បន្សំនៃថ្មដូចជា ធ្វើឲ្យថ្មមានពណ៌ស្រអាប់ ងាយស្រួលនឹងបាក់បែក ព្រមទាំងសឹករេចរិលក្បាច់ ចម្លាក់។ ក្រៅពីភ្លៀងអាស៊ីត ធាតុល្អិតៗដែលបង្កឡើងដោយចំហេះមិនសព្វនេះ ទឹកក៏នឹងអាច បង្ករជម្ងឺផ្លូវដង្ហើមនិងជម្ងឺមហារីកដល់មនុស្សផងដែរ។
នៅពេលដែលយើងនៅអាចមើលឃើញស្លែ និងសារធាតុសរីរាង្គផ្សេងទៀតនៅលើថ្ម និងដើមឈើ យើងអាចសន្និដ្នានបានថា កម្រិតនៃការបំពុលបរិយាកាសមិនទាន់ដល់ស្ថានភាព ប្រកាសអាសន្ននៅឡើយទេ។ ការសន្និដ្ឋានបែបនេះក៏ព្រោះតែស្លែ និងសារធាតុសរីរាង្គផ្សេង ទៀតនឹងផុតពូជ ប្រសិនបើពួកវាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពដែលមានការបំពុលបរិយាកាសខ្លាំង។ លទ្ធផលជាក់ស្តែងទាំងនេះ បានធ្វើឲ្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរារិះរកវិធានការណ៍បង្ការបញ្ហានេះកុំឲ្យ កើតមាននៅថ្ងៃអនាគត។ គឺមិនខុសអ្វីពីពាក្យស្លោកមួយពោលថា “ការការពារ ប្រសើរជាង ព្យាបាល” ។
តើអ្វីជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់យើង?
ដើម្បីទទួលបានជោគជ័យក្នុងការគ្រប់គ្រងអង្គរជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកប្រកប ដោយចីរភាពនិងយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់លើផ្នែកបរិស្ថាន នៅចុងឆ្នាំ២០១៣ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានបង្កើតក្រុមការងារមួយ ដើម្បីអនុវត្តផែនការគ្រប់គ្រងទេសចរណ៍ ហើយក្រុមការងារនេះ មានអ្នកជំនាញជាតិនិងអន្តរជាតិ ដោយមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយអង្គការយូណេស្កូ និង ការគាំទ្រពីរាជរដ្ឋាភិបាលអូស្រ្តាលី ផែនការសកម្មភាពអាទិភាពមួយក្នុងផែនការគ្រប់គ្រងនោះ គឺសម្រួលការទស្សនារបស់ភ្ញៀវទេសចរដោយកែលម្អចរាចរណ៍ក្នុងឧទ្យានអង្គរ ដើម្បីបញ្ជាស ការកកស្ទះចរាចរណ៍ដូចពេលបច្ចុប្បន្ន។ ពេលនោះការបញ្ចេញឧស្ម័នពីរថយន្ត នឹងមានការ ថយចុះ។
ក្នុងពេលថ្មីៗនេះ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបានបង្កើតក្រុមការងារពិសេសមួយទៀត ដើម្បី ប្រមូលទិន្នន័យជាលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រ ពាក់ព័ន្ធនឹងការបញេ្ចញឧស្ម័ន និងសារធាតុពុល ព្រមទាំងផលប៉ះពាល់ផ្សេងៗ ដើម្បីត្រៀមវិធានការណ៍ និងដំណោះស្រាយដែលមានប្រសិទ្ធ ភាពក្នុងការបញ្ជៀសផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមាន ដែលដំណោះស្រាយទាំងនោះរួមមាន៖
១.បង្កើនសមត្ថភាពស្ថានីយ៍តាមដានគុណភាពខ្យល់ដែលមានស្រាប់ ហើយបង្កើត ស្ថានីយថ្មីៗបន្ថែមទៀត ដើម្បីទទួលបាននូវព័ត៌មានច្បាស់លាស់អំពីកម្រិតនៃការបំពុលបរិយា កាស ជាពិសេសសារធាតុអាស៊ីតនៅក្នុងទឹកភ្លៀង។
២.ជម្រុញនិងលើកទឹកចិត្តការប្រើប្រាស់ឡើងវិញនូវផលិតផលធម្មជាតិដូចជា ស្លឹកឈូក ស្លឹកចេក..ល។ តាមរយៈការផ្សព្វផ្សាយដល់សហគមន៍ប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីជម្រុញឲ្យតំបន់អង្គរ កាន់តែមានភាពបៃតង និងការកាត់បន្ថយការចំណាយទិញថង់ប្លាស្ទិក ដើម្បីលើកស្ទួយជីវភាព ប្រជាពលរដ្ឋបានមួយកម្រិតថែមទៀត។
៣.ពិនិត្យលទ្ធភាពក្នុងការធ្វើទំនើបកម្មប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូនភ្ញៀវទេសចរ ដែលមានការប៉ះ ពាល់តិចបំផុតដល់បរិស្ថាន ហើយមិនប៉ះពាល់ចំណូលប្រជាពលរដ្ឋ ដែលកំពុងប្រកបរបរដឹក ជញ្ជូននេះទេ។
សេចក្តីសន្និដ្ឋាន
បញ្ហាបំពុលបរិយាកាសនៅអង្គរមិនមែនជារឿងថ្មីៗនេះទេ។ ដូចគ្នានេះដែរអង្គរក៏មិន មែនជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកតែមួយ ដែលរងការបំពុលបរិយាកាសនោះទេ គឺមាន Acropolis ប្រទេសក្រិច Taj Mahal នៅឥណ្ឌា Yungang និងGrottoes នៅប្រទេសចិន និង sevillle cathedral នៅប្រទេសអាស្ប៉ាញផងដែរ។ ប៉ុន្តែរមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្រ្តអង្គរ គឺជាសម្បត្តិបេតិ កភណ្ឌពិភពលោកដំបូងគេបង្អស់ដែលទទួលបាន វិញ្ញាបនបត្រ ISO ១៤០០១ នៅឆ្នាំ២០០៤។
អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ប្តេជ្ញាអនុវត្តនូវដំណោះស្រាយដែលមានលក្ខណៈរួមដើម្បីជម្រុញ ការយកចិត្តទុកដាក់អំពីបរិស្ថាន និងទេសចរណ៍បៃតង។ការប្រមូលទិន្នន័យដែលមានលក្ខណៈ ជាប្រព័ន្ធ និងវិទ្យាសាស្ត្រ នឹងអាចធ្វើអោយយើងធ្វើការវាយតម្លៃបានច្បាស់លាស់អំពីផលប៉ះ ពាល់នៃការបំពុលបរិយាកាសនៅអង្គរ។ រាល់ការខិតខំនឹងត្រូវបានពង្រឹងតាមរយៈដំណោះ ស្រាយតាមបែបបរិស្ថាន ដើម្បីកាត់បន្ថយផ្សែងពុល និងលើកម្ពស់គុណភាពខ្យល់អាកាស។ ដូចច្នេះរាល់ការរៀបរាប់ខាងលើនេះនឹងនាំមកនូវការកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមាន និង លើកម្ពស់គុណភាពទស្សនាចររបស់ភ្ញៀវទេសចរ និងលើកលើកស្ទួយជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋ នៅក្នុងតំបន់ផងដែរ។ សកម្មភាពនេះគឺជាលក្ខខ័ណ្ឌគោលក្នុងការការពារ និងរក្សាគុណតម្លៃ រមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្រ្តអង្គរ ដែលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក។
អត្ថបទដោយ:
សុខ សង្វារ
ប្រធានក្រុមការងារអនុវត្តផែនការគ្រប់គ្រងទេសចរតំបន់អង្គរ